Het zal de leeftijd wel zijn. De laatste dagen kom ik in artikelen en in gesprekken regelmatig het levenstestament tegen.
Het levenstestament is een notariële akte waarin men aan iemand volmacht geeft om zaken – denk aan bankzaken - te regelen als betrokkene het zelf niet meer kan. Een praktisch voordeel is dat banken deze volmacht in een levenstestament accepteren.
Meestal krijgt de partner de volmacht met een ondervolmacht aan een van de kinderen of een derde. Doorgaans wordt bepaald wanneer de volmacht in gaat, direct na het tekenen of pas wanneer betrokkene zijn belangen niet meer kan behartigen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan dementie of wanneer iemand in coma ligt. Ook wordt er wel een euthanasieverklaring in opgenomen. Men kan er zelfs de wens uitspreken dat de huisdieren niet naar een asiel gaan. Een levenstestament – een alternatief voor bewind en onder curatele stelling waarvan de aanvraagprocedure bij de rechter geruime tijd in beslag neemt - lijkt dus iets voor ouderen. Ik zie als pensioenman nog een andere dimensie.
Stel dat iemand vóór de pensioendatum aan jongerendementie lijdt of in coma raakt als gevolg van een ongeluk. Op de pensioendatum kan de deelnemer (een deel van) het partnerpensioen uitruilen voor een hoger ouderdomspensioen of kan het opgebouwde partnerpensioen worden geruild tegen een hoger ouderdomspensioen. Een andere mogelijkheid is dat de deelnemer zijn pensioen eerder in laat gaan of kiest voor hoog-laag. Maar daarvoor moet de deelnemer wel in actie komen en dat kan hij nu juist niet meer. Iets anders is als niet de deelnemer maar diens partner niet meer in staat is zijn of haar wil te uiten, bijvoorbeeld om toestemming te geven om het opgebouwde partnerpensioen te ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Een levenstestament zou hiervoor een oplossing kunnen bieden.
Het lijkt mij dat een algemene volmacht om financiële zaken te regelen niet afdoende is of in ieder geval niet zonder slag of stoot door de pensioenuitvoerder wordt geaccepteerd. Een bepaling in het levenstestament waarin volmacht wordt gegeven om ”de voor de oude dag bestemde gelden optimaal in de tijd te spreiden” lijkt me dan meer voldoende houvast geven. Onder deze formulering vallen dan ook lijfrentepolissen. Even doordenken: zou het in zo’n situatie ook een oplossing voor een echtscheiding en de verdeling van het pensioen kunnen zijn?
Gerry Dietvorst